Fotografia cyfrowa stała się niezwykle popularna i dostępna dla każdego z nas. Dzisiejsze aparaty cyfrowe oferują nie tylko wysoką jakość obrazu, ale także wiele zaawansowanych funkcji, które pozwalają na twórczą eksplorację i pełne wykorzystanie możliwości fotografowania.
Jednym z kluczowych elementów aparatów cyfrowych są tryby pracy. Tryby te stanowią zbiór predefiniowanych ustawień, które pozwalają na dostosowanie aparatu do różnych sytuacji fotograficznych. Odpowiednie zrozumienie i wykorzystanie trybów pracy może znacząco wpłynąć na jakość i efektywność naszych fotografii.
W tym artykule przyjrzymy się podstawowym trybom pracy aparatu cyfrowego. Warto wiedzieć, że tryby te występują w większości aparatów podstawowych, natomiast wraz ze wzrostem zaawansowania aparatów tryby te stopniowo zanikają, aby całkowicie zniknąć w konstrukcjach w pełni profesjonalnych.
Postaram się również omówić główne cechy i funkcje każdego trybu oraz w jakich sytuacjach warto z nich korzystać. Przy większości trybów znajdziecie również ich w pełni profesjonalne „odpowiedniki”.
Najważniejszą różnicą w stosunku to trybów które możemy określić mianem profesjonalnych, czyli P, S, A, M jest automatyczne ustawienie czułości ISO. Kolejną różnicą będzie automatyczne użycie lampy błyskowej, jeśli aparat posiada taką lampę. Przesiadka na tryby profesjonalne będzie więc skutkować koniecznością manualnego wyboru wartości czułości ISO oraz opanowania ręcznego sterownia lampą błyskową.
Przy opisie każdego z tych trybów umieszczam wskazówki które mogą się przydać dla osób które chciałby postawić pierwsze kroki w bardziej zaawansowanych ustawieniach aparatu. Wskazówki te nie są uniwersalne, i mogą okazać się niewłaściwe dla niektórych – szczególnie trudnych – sytuacji zdjęciowych.
Tryb automatyczny
W trybie automatycznym aparat dobiera czas otwarcia migawki, czułość ISO, wartość przysłony oraz lampy błyskowej – jeśli aparat jest w taką wyposażony. Wszystko co jest potrzebne do wykonania zdjęcia to uchwycenie odpowiedniego kadru i wciśnięcie spustu migawki.
Tryb ten jest polecany początkującym fotografom, dość dobrze będzie radził sobie w dzień, natomiast w nocy rezultaty mogą być różne. Dość dobrze nada się, gdy potrzebujemy szybko zrobić zdjęcie w ciągu dnia i nie mamy czasu na zastanawianie się nad ustawieniami. Większość domyślnych aplikacji, które odpowiedzialne są za zrobienie zdjęć w smartfonach obsługuje tylko ten tryb.
W przypadku uzyskania zadowalających efektów w następnym kroku powinniśmy przejść do fotografii w trybie P
Tryb portretowy
Ten tryb służy do uzyskania rozmytego tła tak jak w przypadku zdjęć portretowych. Aparat w tym trybie będzie starał się ustawić przysłonę na jak najniższą wartość. Jeśli zdjęcie będziemy wykonywać w kiepskich warunkach oświetleniowych aparat również odpowiednio wysteruje lampą błyskową.
Ten tryb oczywiście nadaje się doskonale do zdjęć portretowych, produktowych oraz do pseudo makro fotografii, czyli wszędzie tam, gdzie potrzebujemy rozmytego tła. Jeśli opanujemy wykonywanie zdjęć w trybie portretowym następnym krokiem powinno być użycie trybu A lub Av pamiętając aby mocno otworzyć przysłonę na przykład do wartość f/2,8, oraz ustawić czułość ISO na wartość jak najniższą.
Tryb macro
Jest to odmiana trybu portretowego – automatyka aparatu działa bardzo podobnie dążąc do uzyskania bardzo płytkiej głębi ostrości a co za tym idzie rozmytego tła. W tym trybie nie uzyskamy zdjęć makro, jeśli nasz aparat nie posiada odpowiedniego obiektywu, jednak, jeśli nasz aparat kompaktowy posiada odpowiedni obiektyw, tryb pracy autofocusa może zostać ustawiony w taki sposób, aby ostrzył na obiekty znajdujące się najbliżej.
Przy przejściu na tryby „profesjonalne” powinniśmy zacząć od ustawienia aparatu podobnie jak w przypadku trybu portretowego czyli tryb A lub Av oraz czułość ISO ustawiona na bardzo niską wartość.
Tryb krajobrazowy
Ten tryb jest to odwrotność trybu portretowego, ponieważ aparat będzie starał się uzyskać bardzo dużą głębię ostrości. W celu uzyskania odpowiedniej ekspozycji aparat może zastosować długi czas otwarcia migawki, przez co do wykonania zdjęć może przydać nam się statyw. Jeśli będziemy zadowoleni z wyników uzyskanych w tym trybie możemy przejść do wykonywania zdjęć w trybie preselekcji przysłony A lub Av oraz przymykając samą przysłonę do wartości na przykład f/8.
Tryb sportowy
Praca w tym trybie powinna służyć do zamrożenia ruchu dzięki ustawieniu bardzo krótkiego czasu otwarcia migawki na przykład do wartość 1/1000s, aparat będzie też starał uzyskać niską wartość przysłony, aby poprzez rozmycie tła, nasz obiekty odpowiednio się wyróżniał. Niestety aparat w tym trybie może podnieść wartość ISO na przykład do wartości 1000 lub 2000 co będzie powodowało pojawieniem się dodatkowego szumu na zdjęciach. W przypadku kiepskich warunków oświetleniowych może zostać dodatkowo użyta lampa błyskowa.
Odpowiednikiem „profesjonalnym” jest tryb S lub Tv, ustawiamy czas otwarcia migawki na pożądaną wartość nie większą niż 1/500s musimy również pamiętać o odpowiednim ustawieniu czułości ISO tak aby zdjęcie nie wychodziło zbyt ciemnie.
Tryby nocne
W wielu przypadkach możemy znaleźć różne kombinacje powyższych trybów które służą do wykonywania zdjęć nocnych na przykład tryb portretowy nocny. W takim przypadku aparat stara się, aby tło oraz główny obiekt posiadały mniej więcej taką samą jasność. Aby uzyskać taki efekt aparat skupia się na odpowiednim sterowaniu lampą błyskową na przykład uruchamiając ją na tylną kurtynę albo odpalając flash dwa razy z różną siłą. Oczywiście jednocześnie podnoszona jest czułość ISO, czas otwarcia migawki będzie dość długi, a przysłona maksymalnie otwarta.
Praca w trybach nocnych będzie przynosiła różne rezultaty w zależności od posiadanego aparatu, a wyniki często mogą okazać się niezbyt zadowalające
Wymienione powyżej tryby to tylko najczęściej spotykane tryby które znajdziemy w smartfonach, aparatach kompaktowych lub prostych lustrzankach/bezlusterkowcach. W bardzo wielu przypadkach będą one uzupełnione o dodatkowe tryby stanowiące najzwyklejszy miks wyżej wymienionych.