Przysłona stanowi część obiektywu dzięki której możemy regulować ilość światła wpadającego na matrycę, dzięki niej możemy uzyskać poprawną ekspozycję.
Ekspozycja część 2 – Przysłona
W fotografii, kontrolowanie ekspozycji to kluczowy element pozwalający na osiągnięcie doskonałych zdjęć. Jednym z podstawowych składników kontroli ekspozycji jest przysłona, mechaniczny element obiektywu odpowiedzialny za regulację ilości światła docierającego do matrycy aparatu. W tym artykule przyjrzymy się bliżej temu ważnemu elementowi, aby zrozumieć, jak wpływa na jakość zdjęć.
Czym Jest Przysłona?
Przysłona to mechaniczny element obiektywu, składający się z listków, które regulują ilość padającego na matrycę światła. Innymi słowy, przysłona kontroluje ilość światła docierającego matrycy w aparacie cyfrowym lub na błonę światłoczułą w tradycyjnym. Bez przysłony nie byłoby możliwe zrobienie zdjęcia – zdjęcia byłyby tylko plamami światła.
Wartości przysłony
Przysłona jest skalibrowana w wartościach f, a zakres wartości przysłony zależy od obiektywu.
f/… to stosunek ogniskowej systemu do średnicy elementu przepuszczającego światło (przednia soczewka). właściwy zapis to f/N, wartość pojedynczego kroku przysłony wynika bezpośrednio z tego, że używany jest pierwiastek z 2 do zapisu, czyli dokładnie 1,41
W obiektywach kitowych maksymalny otwór przysłony wynosi około f/3,5 z kolei w stało ogniskowych obiektywach wysokiej jakości wartość maksymalnego otworu przysłony może wynosić nawet f/0,95. Im większy maksymalny otwór przysłony tym większa ilość światła wpada na matrycę, dzięki czemu możemy:
- fotografować w kiepskich warunkach oświetleniowych na przykład po zmroku nie podnosząc pozostałych parametrów ekspozycji takich jak migawka czy czułość ISO,
- zmniejsza się głębia ostrości dzięki czemu możemy „wydobyć” obiekty z tła,
- szybciej działa układ autofocus’a.
Wysokie wartości przysłony powodują zwiększenie głębi ostrości, największe wartości jakie możemy spotkać w obiektywach to f/22 lub nieco więcej. Używanie dużych wartości skutkuje również zmniejszeniem ilości światła wpadającego na matrycę, co pozwoli nam wykonywać zdjęcia w słoneczne dni.
Oczywiście należy pamiętać, że każda zmiana przysłony powoduje zmianę ilości wpadającego światła oraz głębi ostrości, te dwa elementy zawsze idą ze sobą w parze.
Autofocus
Przysłona w obiektywach nowoczesnych aparatów fotograficznych sterowana jest w sposób automatyczny dzięki czemu w trakcie kadrowania jest cały czas otwarta maksymalnie. Powoduje to, że więcej światła wpada na czujniki autofocusa, co powoduje szybsze jego działanie. W momencie naciskania spustu migawki przysłona jest domykana do żądanej wartości.
Bokeh i Liczba Listków Przysłony
W obiektywach wysokiej jakości ilość listków jest duża co z kolei wpływa na kształt otworu. Jest on dzięki temu bardziej okrągły co wpływa na bokeh, czyli sposób rozmycia tła oraz elementów mocno kontrastujących. W przypadku gdy otwór przysłony nie jest okrągły – przysłona składa się na przykład z pięciu listków – tło nie zostanie rozmyte „kremowo” co spowoduje „bałagan” na drugim planie. Jeśli obiektyw posiada przysłonę składającą się z dziewięciu listków, tło zostanie rozmyte „kremowo” dzięki czemu nie będzie odciągało uwagi.
Wpływ na ostrość
Przysłona ma bezpośredni wpływ na ostrość zdjęcia. Im bardziej przysłona jest zamknięta, tym większa głębia ostrości. Oznacza to, że więcej elementów kadru będzie ostre, niezależnie od ich odległości od aparatu. To przydatne w różnych sytuacjach, na przykład w fotografii grupowej, gdzie chcemy, żeby wszyscy byli ostro. Jednak w przypadku zdjęć portretowych, zamknięta przysłona może nie być pożądana, ponieważ może to prowadzić do zbyt wyraźnego tła.
Uwaga na dyfrakcję
Im bardziej przysłona jest zamknięta, tym bardziej nasilają się zjawiska związane z dyfrakcją, co może prowadzić do utraty jakości obrazu. Dlatego warto dbać o odpowiednią równowagę między głębią ostrości a jakością obrazu.
Przysłona to kluczowy element kontrolujący ekspozycję i jakość zdjęć. Jej wartość wpływa na ilość światła docierającego do matrycy, głębię ostrości, efekt bokeh i wiele innych aspektów fotografii. Zrozumienie zasady działania przysłony i umiejętne jej wykorzystanie pozwala uzyskać znakomite efekty w fotografii.