Co to jest 'crop factor’?

Aby zrozumieć co to jest crop factor musimy cofnąć się w czasie do początków fotografii, kiedy zaczął królować film 35mm zaprezentowany przez firmę Kodak w roku 1934. Materiał ten bazował na wcześniej opracowanym filmie 35mm, który powstał z myślą o kinematografii. Film opracowany przez firmę kodak stopniowo zaczął wypierać z rynku inne materiały światłoczułe i możemy go nabyć nawet dziś.

Film ten cechuje się wymiarami 24x36mm i posiada proporcje 2:3, w erze aparatów cyfrowych dokładnie taki rozmiar matrycy określany jest jako pełna klatka. Oczywiście sensory tego rodzaju są stosunkowo drogie oraz duże, dlatego nie nadają się do na przykład małych aparatów kompaktowych lub smartfonów. Dlatego producenci zaczęli opracowywać matryce o innych wymiarach i proporcjach a punkt odniesienia stanowi właśnie pełna klatka.

Crop factor to nic innego jak stosunek przekątnej aparatu o matrycy pełno klatkowej do przekątnej mniejszej matrycy.

Przekątna pełniej klatki to zawsze 43,3mm natomiast przekątna matrycy, dla której chcemy obliczyć crop factor zmienia się w zależności od systemu. Poniższa tabela zawiera zestawienie przekątnych oraz crop factor’a dla najpopularniejszych systemów. Należy pamiętać o tym, że w ramach danego systemu matryce mogą mieć delikatnie inne wymiary przez co przekątna również może się różnic. Doskonałym przykładem są aparaty Nikon D3200 oraz D3300 które w ramach systemu Nikon DX posiadają różne rozmiary matryc, w takim przypadku przyjmuje się uśrednioną wartość.

Poniższa ilustracja przedstawia z kolei różnice w rozmiarach matryc dla najpopularniejszych systemów:

Zmiana pola widzenia obiektywu

Zmiejszenie matrycy wpływa oczywiście na pole widzenia obiektywu, czyli na ogniskową obiektywu, dzięki znajomości współczynnika crop factor mamy możliwość łatwego przeliczenia ogniskowej obiektywu. Należy tutaj zaznaczyć, że producenci obiektywów zawsze podają ogniskową w odniesieniu do pełnej klatki.

W praktyce zmiana ogniskowej powoduje zawężenie pola widzenia oraz powiększenie obiektu znajdującego się w kadrze w odniesieniu do obiektywu zamocowanego do aparatu z matrycą pełno klatkową. Poniższa ilustracja przedstawia porównanie, pola widzenia dla aparatu z matrycą pełno klatkową (niebieska ramka), matrycą APS-C (zielona ramka) oraz mikro 4/3 (purpurowa ramka).

Jak można zauważyć w przypadku aparatu wyposażonego w matrycę mikro 4/3 najwięcej tracimy z pola widzenia. Należy oczywiście pamiętać, że w każdym z tych przypadków stosujemy dokładnie ten sam obiektyw.

Czy stosowanie aparatów o mniejszej matrycy, czyli o większym współczynniku crop, posiada jakieś zalety? aby odpowiedzieć na to pytanie należy najpierw zastanowić się do jakiego rodzaju fotografii wykorzystamy nasz aparat. W przypadku fotografii krajobrazowej korzystanie z aparatów z dużym cropem powoduje, że musimy zainwestować w obiektywy ultra szerokokątne tam, gdzie w przypadku pełnej klatki wystarczyłby obiektyw z szerokim kątem. Z kolei w przypadku fotografii portretowej zastosowanie obiektywu 50mm z aparatem systemu mikro 4/3 o cropie 2x da nam ekwiwalent 100mm.

Oczywiście cały czas musimy pamiętać, że mówmy tylko o zmianach ogniskowych a nie porównujmy samych systemów, oraz ich wad czy zalet.

Podsumowując należy zapamiętać, że crop factor pozwoli nam określić jaki obiektyw należy dobrać do konkretnego zastosowania, jeśli posiadamy aparat o mniejszej matrycy niż pełna klatka. Z kolei, dla osób które dopiero stoją przed wyborem swojego pierwszego aparatu a co za tym idzie systemu, pozwoli wstępnie wybrać obiektywy który powinny kupić w pierwszej kolejności.