Co to jest odległość hiperfokalna?

W optyce i fotografii odległość hiperfokalna to odległość aparatu od płaszczyzny ostrości, która pozwala uzyskać największą głębię ostrości na zdjęciu.

Krzysztof Turek

Teoria

W przypadku fotografii portretowej lub produktowej zależy nam bardzo na takim skomponowaniu kadru, aby dany obiekty był odpowiednio uwidoczniony poprzez jego „odcięcie” z tła. Z kolei w fotografii krajobrazowej powinniśmy tak dobrać parametry, aby jak największa część kadru pozostawała ostra i w tym przypadku z pomocą przychodzi nam odległość hiperfokalna.

Definicja odległości hiperfokalnej jest bardzo prosta: jest to taka odległość ostrzenia która razem z odpowiednim ustawieniem przysłony zapewni największą głębię ostrości. W tym przypadku głębia ostrości rozpocznie się w połowie odległości ostrzenia a jej koniec zamknie się w nieskończoności. Istotne jest również to, że dla fotografii krajobrazowej powinniśmy dążyć to uzyskania jak najmniejszej wartości odległości hiperfokalnej co poskutkuje ostrym praktycznie całym kadrem.

Najłatwiej taką niską wartość można uzyskać stosując obiektywy szerokokątne oraz przymykając przysłonę do wartości f/8 lub większej. Wynika z prostego faktu, przysłona bardziej otwarta na przykład do wartość f/2,8 będzie oznaczała płytką głębię ostrości, a w przypadku zastosowania obiektywu o ogniskowej na przykład 75mm głębia będzie jeszcze płytsza niż dla obiektywu 28mm (dla przysłony f/2,8). W poniższej tabelce znajdziecie przykłady odległości hiperfokalnej dla obiektywów właśnie 28mm i 75mm oraz przysłony f/2,8 i f/8, które doskonale ilustrują powyższe zależności.

OgniskowaPrzysłonaOdległość hiperfokalna
Wartości odległości hiperfokalnej dla różnych ogniskowych oraz przysłony
28mmf/2,8933,3 cm
28mmf/8326,6 cm
75mmf/2,86696,4 cm
75mmf/82343,7 cm

Praktyka

Z pewnością zadajecie sobie teraz pytanie czy wykonanie zdjęcia, które będzie przedstawiało całe pole widzenia ostre wiąże się z bieganiem z miarką? Odpowiedź na to pytanie zabrzmi: niestety tak. Przynajmniej na początku dopóki nie wypracuje innej metody oceny tej odległości.

A w jaki sposób wykonać takie zdjęcia? Z pewnością będzie wymagany statyw, bez którego będzie to zadanie skrajnie trudne, jeśli nie niewykonalne. Następnie można wykonać odpowiednie kroki.

  • ustawiamy aparat w tryb preselekcji przysłony (A lub Av), zapobiegnie to ewentualnym zmianom przysłony,
  • obliczamy wartość odległości hiperfokalnej korzystając na przykład z kalkulatora głębi ostrości,
  • kadrujemy nasze zdjęcie,
  • ustawiamy odpowiednią wartość przysłony,
  • ustawiamy ostrość na punkt w przestrzeni leżący dokładnie w odległości hiperfokalnej,
  • wykonujemy zdjęcie.

Pamiętać należy o kilku bardzo istotnych aspektach które mogą wpłynąć na wykonanie dobrej jakości zdjęcia:

  • mocne przymknięcie przysłony do wartości f/8 lub wyższej może spowodować wydłużenie czasu otwarcia migawki, aby zdjęcie było nie poruszone należy odpowiednio ustabilizować statyw poprzez jego dociążenie,
  • wydłużony czas otwarcia migawki może również spowodować charakterystyczne rozmycie poruszających się obiektów na przykład falującej trawy, można wtedy skompensować czas otwarcia migawki podnosząc odpowiednio czułość matrycy (czułość ISO),
  • w przypadku bardzo słonecznego dnia należy zastawić się nad użyciem filtra ND, aby dobrać ekspozycję tak aby nie powstały przepalone obszary na niebie

Zapisz się do newslettera

Zapisując się do newslettera, akceptujesz politykę prywatności