Co to jest Filtr ND i kiedy go używać

Filtry ND (neutral density) są filtrami które służą do redukcji ilości światła padającego na element światłoczuły czy to matrycę czy tradycyjny film, a co za tym idzie bezpośrednio wpływają na ekspozycję. O filtrach ND można myśleć jak o okularach przeciwsłonecznych przeznaczonych dla naszego aparatu. Sam filtr to po prostu ciemne szkło, które redukuje ilość wpadającego światła nie wpływając przy tym na jego zabarwienie, oraz nie wprowadzać dodatkowego winietowania.

Najważniejszą cechą jest stopień redukcji światła, który wyrażany jest liczbowo po literkach ND w oznaczeniu filtra i oznacza o ile wydłuży się czas naświetlania zdjęcia. Przykładowo filtr ND 4 wydłuży czas naświetlania czterokrotnie z 1/400 sekundy do 1/100 sekundy, dzięki czasu otrzymamy dokładnie taką samą ekspozycję.

Filtry takie mogą występować jako:

• Filtry nakręcane bezpośrednio na obiektyw – okrągłe,
• mocowane w specjalny uchwyt nakręcany na obiektyw – tutaj kształt może być dowolny,
• stanowiące integralną część aparatu lub kamery,
• oraz wstawiane w specjalnie do tego przeznaczony otwór znajdujący się w obiektywie od strony bagnetu.

Możemy rozróżnić także filtry:

• o stałej wartości redukowanego światła (o stałej mocy) do ich zalet należy na pewno wysoka jakość wykonania
• o zmiennej mocy, którą regulujemy podobnie jak w filtrach polaryzacyjnych przekręcając przednią częścią filtra, niestety w przeciwieństwie do filtrów o stałej mocy te posiadają wadę w postaci winietowania.

Przykładowe zastosowania

dzięki filtrom możemy oczywiście zredukować ilość wpadającego światła, co w oczywisty sposób przywołuje ich pierwsze zastosowanie, czyli unikanie prześwietlenia w słonczy dzień. Jednak jest tylko jedno z możliwych zastosowań. Nieco bardziej ciekawe są te czysto kreatywne które pozawalają uzyskać ciekawe efekty.

Mniejsza głębia ostrości

Jednym z możliwych zastosowań filtrów ND jest zmniejszenie głębi ostrości poprzez umożliwienie większego otwarcia przysłony w naszym obiektywie. Dla przykładu, jeśli do poprawnego ustawienia ekspozycji musimy użyć następujących wartości:

czułość ISO 100, przysłona f/8, czas otwarcia migawki 1/500s

to po zastosowaniu filtra ND 64 możemy użyć następujących parametrów:

czułość ISO 100, przysłona f/1.8, czas otwarcia migawki 1/500s

dzięki użyciu filar ND możemy bardziej otworzyć przysłonę, a co za tym idzie uzyskać mniejszą głębię ostrości. Powyższy przykład jest idealny dla zdjęć portretowych wykonywanych na przykład w słoneczny dzień.

Efekt rozmycia ruchu

Innym ciekawym zastosowaniem jest uzyskanie efektu rozmycia ruchu a w skrajnych przypadkach nawet usunięcie ze zdjęcia poruszających się obiektów już na etapie robienia zdjęcia. Jako przykład zastosujemy taką samą ekspozycją jak powyżej:

czułość ISO 100, przysłona f/8, czas otwarcia migawki 1/500s

a po zastosowaniu filtra ND 64 uzyskamy:

czułość ISO 100, przysłona f/8, czas otwarcia migawki 1/8s

Jak widać dzięki temu czas otwarcia migawki znacznie się wydłużył co pozwoli na rozmycie obiektów które znajdują się w ruchu lub nawet całkowite ich wyeliminowanie (w zależności od prędkości i kierunku poruszania się obiektu).

Poniżej znajduję się tabelka, która powinna znacznie ułatwić dobieranie filtra ND lub ustawienie ekspozycji po nakręceniu odpowiedniego filtra na obiektyw.